Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng tỉnh Cao Bằng: Nhiều tồn tại, hạn chế và sai phạm trong công tác quản lý đầu tư, xây dựng cơ bản

Kết luận thanh tra Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng tỉnh Cao Bằng (BQL XD), Thanh tra tỉnh Cao Bằng đã chỉ rõ và yêu cầu khắc phục, xử lý các tồn tại, hạn chế và sai phạm trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý đầu tư, xây dựng cơ bản, đồng thời quy rõ trách nhiệm và có hình thức kiểm điểm, xử lý theo quy định.

Những tồn tại, hạn chế và sai phạm cụ thể là:

Ở một số công trình có mua sắm nội thất, trang thiết bị (Công trình Trụ sở làm việc khối các cơ quan đoàn thể tỉnh Cao Bằng, Dự án cấp điện nông thôn từ nguồn điện năng lượng tái tạo giai đoạn 2018 - 2020 tỉnh Cao Bằng), việc mua sắm hàng hóa của các công trình này có hàng hóa nhập khẩu và tồn tại những nội dung như:

Hồ sơ hàng hóa chưa phản ánh trị giá hải quan vì thiếu tờ khai hải quan (thông quan) theo quy định tại Khoản 24 Điều 4 Luật Hải quan số 54/2014/QH13, nên việc xem xét giá của hàng hóa thanh tra chỉ căn cứ vào kết quả thẩm định giá của hồ sơ; chưa có nhãn phụ bằng tiếng Việt được quy định tại Khoản 3 Điều 7 Nghị định số 43/NĐ-CP, nên kết quả kiểm tra thực tế chưa thể kết luận chính xác về Model, hãng sản xuất, xuất xứ, các thông số kỹ thuật khác... của các thiết bị nói chung mà chỉ thống kê kết quả kiểm tra một số hạng mục có thể kiểm tra được về số lượng, khối lượng…

Thực hiện thiếu khối lượng với tổng giá trị 167,3 triệu đồng, trong đó: gói thầu cây xanh 3,8 triệu đồng (diện tích cây Muống Nhật và cỏ Hoang Lạc), gói thầu nội thất 163,4 triệu đồng (thảm trải sân khấu, vách ốp gỗ tấm dày 18 mm xương gỗ bên trong ốp tường, cột có soi chỉ rộng 8 mm, sâu 4mm của công trình nhà Khối 3)…

Tại một số công trình san nền, đào móng lượng đá cấp 3 khá lớn so với khối lượng đá cần thiết để xây móng nhà, kè đá, nhưng chưa tính tận dụng để giảm giá thành xây dựng (Trạm y tế xã Kim Loan, huyện Hạ Lang; Trạm y tế xã Lăng Yên, huyện Trùng Khánh), trong đó, công trình Trạm y tế xã Lăng Yên không khoan thăm dò địa chất, không biết được mặt cắt địa chất nhưng dự toán tính được lượng phá đá cấp 3 san nền hơn 900 m3, vậy căn cứ nào để tính khối lượng đá.

Công trình Hồ Khuổi Khoán (xã Ngũ Lão, huyện Hòa An): Đường bê tông đỉnh đập một số điểm phía hạ lưu và ngưỡng tràn có hiện tượng nứt nhỏ (đơn vị thi công đang khắc phục đường bê tông mặt đỉnh đập); rãnh thoát nước hình thang có vị trí xây đá hộc lượng vừa xi măng mác 75 chưa đạt thiết kế (chủ đầu tư và các đơn vị thực hiện đang khắc phục)…

Dự án Hồ Khuổi Khoán hiện có nhiều vết nứt cần khắc phục. Ảnh: Internet

Dự án trụ sở làm việc khối các cơ quan đoàn thể tỉnh Cao Bằng: Đối với các cấu kiện bê tông ngầm, thiếu cơ sở tính toán lựa chọn cấp độ chống thấm của bê tông, trộn tỷ lệ phụ gia chống thấm trong bê tông.

Công tác thẩm định thiết kế, lập dự toán xây dựng công trình chưa bao quát hết được các nội dung, vẫn còn các thiếu sót cơ bản như: Một số cấu kiện không có trong thiết kế vẫn đưa vào trong dự toán xây lắp, áp dụng không đúng định mức; thiết kế bản vẽ thi công so với bảng thống kê cốt thép có sự sai lệch dẫn đến khối lượng thép không đúng với thực tế thi công và hoàn công - tính thừa, thiếu (tính thừa giá trị thép 496,9 triệu đồng, tính thiếu giá trị thép: 412,8 triệu đồng)…

Dự án kiên cố hóa trường lớp học gói thầu xây lắp số 35 Trường Tiểu học Cốc Lỳ (xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm), Điểm trường Cá Đổng B đã nghiệm thu hoàn thành công trình và đưa vào sử dụng từ năm 2019 đến nay chưa có học sinh và giáo viên đến lớp…

Tại một số hạng mục của một số công trình tồn tại chủ đầu tư và các đơn vị thực hiện cần theo dõi và khắc phục, như: Trường Mầm non Hoàng Tung, xã Hoàng Tung, huyện Hòa An; Nhà Hội đồng trần tầng 2, tại trục C (đoạn 1-2) nứt trần, trục C (đoạn 3-4) thấm dột nước, bản lề cửa vách kính không đồng bộ với cửa đã hỏng, hàng rào đặc đoạn IK một điểm nứt lớn dọc tường rào nguy hiểm đến học sinh trong trường.

Công trình Cải tạo, nâng cấp trường THPT Cao Bình: Nhà thí nghiệm và thư viện, trục B, C tường tầng 1, tầng 2 nhiều vết nứt lớn, quanh nhà nứt lún móng, phần đầu hồi bậc tam cấp và một số đoạn nứt rời phần cổ móng và phần thân, toàn bộ phía sau nhà rãnh thoát nước và láng hè sụt lún, nhà hội đồng mở rộng tại trục C và trục 6 nhiều vết nứt chân móng và tường…

Thanh tra tỉnh Cao Bằng chỉ rõ, đối với chi phí quản lý, chứng từ chi quản lý qua các năm về mục đích chưa phản ánh rõ theo hướng dẫn của các thông tư của Bộ Xây dựng; Kế toán của Ban Quản lý nắm bắt các thông tư của Bộ Tài chính về chi phí quản lý nhưng chưa đủ, đã bỏ quên những nguyên tắc được quy định tại các thông tư của Bộ Xây dựng về chi phí quản lý và chưa hiểu đầy đủ các công việc tác nghiệp quản lý công trình XDCB của ban quản lý.

Tồn tại này làm ảnh hưởng tới công tác quản lý các dự án, công trình, là nguyên nhân các kế toán Ban lúng túng trong việc lập dự toán, thanh toán, quyết toán nhầm lẫn chỉ trùng một số nội dung.

Đối với các công trình XDCB, cơ chế chính sách tồn tại nhiều bất cập, tồn tại gồm các nội dung, văn bản nhà nước chưa quy định rõ ràng về tỷ lệ đào đất bằng máy và thủ công cho hạng mục công việc của các loại công trình và dự án.

Chưa quy định rõ điều kiện áp dụng phá đá bằng phương pháp nổ mìn và phương pháp búa căn; Hạn chế kinh phí về đầu tư nên không xác định vị trí và diện tích đổ thải, không khảo sát địa chất đối với một số công trình giao thông và thủy lợi; Chưa xây dựng định mức và đơn giá có hạng mục công việc khá phổ biến như bù vênh, cắt khe co, giãn mặt đường bê tông…

Những tồn tại này đã làm tăng giá thành sản phẩm, chậm tiến độ thi công, ảnh hưởng không tốt đến chất lượng sản phẩm, là một trong những nguyên nhân dễ nảy sinh tiêu cực mà các cơ quan quản lý rất khó để quản lý, xử lý và quy trách nhiệm…

Theo thanh tra, nguyên nhân là các chủ đầu tư, tư vấn, hàng kỳ, hàng năm không tổng kết tồn tại cơ chế chính sách này báo cáo cấp có thẩm quyền để bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế.

Cũng theo kết luận thanh tra, các công trình có mua sắm hàng hóa nhập khẩu (hàng ngoại), chưa có nhãn phụ bằng tiếng Việt là khó khăn cho công tác sử dụng, sửa chữa, quản lý và truy xuất nguồn gốc…, hồ sơ hàng hóa thiếu giấy tờ Hải quan nên Chủ đầu tư cần khắc phục những tồn tại, hạn chế này cũng như thực hiện các công trình có mua sắm hàng hóa nhập khẩu. Nguyên nhân là Chủ đầu tư, nhiệm vụ chính là quản lý đầu tư xây dựng cơ bản nên thiếu kinh nghiệm trong việc mua sắm hàng hóa nhập khẩu.

Kết luận cũng chỉ rõ, tồn tại về hồ sơ do Tư vấn thiết kế, Nhà thầu tính thiếu, tính sai và Chủ đầu tư, cơ quan thẩm định, tổ chấm thầu rà soát bỏ lọt.

Tồn tại về thi công do Nhà thầu thi công chưa tự giác, Tư vấn giám sát và Chủ đầu tư giám sát và quản lý chưa chặt chẽ. Trách nhiệm đối với những tồn tại, hạn chế đã nêu thuộc về Chủ đầu tư, Nhà thầu thi công và Tư vấn giám sát.

Thanh tra tỉnh Cao Bằng kiến nghị, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư và Xây dựng , chỉ đạo các đơn vị liên quan khắc phục, nghiêm túc kiểm điểm, đánh giá những tồn tại, hạn chế; quy rõ trách nhiệm và có hình thức kiểm điểm, xử lý theo quy định đối với những tập thể, cá nhân để xảy ra tồn tại, sai phạm đã nếu trong Kết luận thanh tra.

Tuy nhiên, đến ngày 03/12/2021, BQL XD Cao Bằng mới có Văn bản số 1914 về việc báo cáo kết quả thực hiện báo cáo tình hình thực hiện kết luận thanh tra, trong đó nêu: “Việc tổ chức kiểm điểm những tồn tại, hạn chế: Ngày 12/10/2021, BQL XD Cao Bằng đã tiến hành họp kiểm điểm theo kết luận của Thanh tra tại mục IV. Kiến nghị các biện pháp xử lý”.

Đã thu hồi được 905,3 triệu đồng trong tổng số 2,071 tỷ đồng phải thu hồi do sai phạm theo kiến nghị.

Còn kết quả kiểm điểm ra sao, những tổ chức, cá nhân nào liên quan đến những sai phạm nêu trên và bị xử lý như nào thì chưa thấy cơ quan này nhắc đến.

Đồng thời, những hư hỏng của một số công trình có thể gây nguy hiểm trong quá trình sử dụng mà cơ quan thanh tra yêu cầu theo dõi, khắc phục cũng chưa thấy được đề cập.

Hồ sơ liên quan đến nguồn gốc xuất xứ của các trang thiết bị đã mua sắm cho một số dự án đã được bổ sung hay chưa, nếu không bổ sung được thì liệu đây có phải là hàng nhập lậu? Chất lượng, giá cả, cơ sở nào để xác định để làm căn cứ thanh quyết toán?

Những câu hỏi này đặt ra nghi vấn: mặc dù đã được đoàn thanh tra chỉ rõ và yêu cầu khắc phục, xử lý các tồn tại, hạn chế và sai phạm, đồng thời quy rõ trách nhiệm và có hình thức kiểm điểm, xử lý theo quy định, nhưng dường như Ban Quản lý dự án đầu tư và Xây dựng tỉnh Cao Bằng chưa nghiêm túc thực hiện Kết luận thanh tra.

Báo chí cũng phản ánh, thời gian qua hoạt động đấu thầu tại Ban Quản lý cũng bị phản ánh có nhiều dấu hiệu bất thường tại một số các gói thầu hàng hóa, xây dựng như: tỷ lệ tiết kiệm siêu thấp, một số gói thầu có các mặt hàng giá chênh cao so với thị trường.

Như: ngày 15/9/2021, ông Nguyễn Huy Hoàng – Phó Giám đốc phụ trách ký Quyết định số 661 phê duyệt lựa chọn Công ty cổ phần Công nghệ F5 trúng gói thầu cung cấp, lắp đặt trang thiết bị văn phòng, thiết bị y tế Công trình cải tạo, nâng cấp Trung tâm giáo dục lao động xã hội tỉnh Cao Bằng. Giá gói thầu là 2.474.875.000 VND, giá trúng thầu là 2.469.800.000 (tiết kiệm chỉ hơn 5 triệu đồng. Một số mặt hàng tại gói thầu có giá chênh cao hơn so với thị trường.

Ngày 4/9/2020, ông Nguyễn Anh Quế - Giám đốc Ban quản lý dự án ký phê duyệt gói thầu số 6 cung cấp và lắp đặt thang máy, Công ty Cổ phần Đầu tư và phát triển Phú Hưng trúng thầu và gói thầu này tiết kiệm vỏn vẹn 60.000 đồng (Giá gói thầu là 5.870.000.000 VND, giá trúng thầu là 5.810.000.000 VND)…

Ban quản lý khu kinh tế tỉnh Cao Bằng: Vi phạm quy định về phòng, chống tham nhũng và đấu thầu

Theo Kết luận thanh tra số 890 của Chánh Thanh tra tỉnh Cao Bằng về việc thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng (PCTN) và quản lý đầu tư xây dựng cơ bản của Ban quản lý khu kinh tế (BQLKKT) tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2016 - 2019, bên cạnh những kết quả đạt được còn những thiếu sót, sai phạm như:

Ban quản lý khu kinh tế tỉnh Cao Bằng chưa xây dựng đầy đủ chương trình, kế hoạch công tác phòng chống tham nhũng để lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các văn bản của Trung ương và của tỉnh đối với công tác phòng chống tham nhũng; công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN còn hạn chế; việc thực hiện chế độ báo cáo công tác PCTN chưa đầy đủ, đúng quy định. Trách nhiệm này thuộc Văn phòng Ban, lãnh đạo các đơn vị thuộc Ban và lãnh đạo Ban.

Về công tác phòng ngừa theo Luật Phòng chống tham nhũng, văn phòng Ban và các đơn vị thuộc Ban còn có gói thầu thực hiện chưa đầy đủ một trong các thủ tục như: Thiếu văn bản đề xuất nhu cầu mua sắm; không có biên bản bàn giao cho đơn vị hoặc người sử dụng; thực hiện bàn giao, nghiệm thu và thanh lý hợp đồng ngay khi chưa hết thời gian bảo hành sản phẩm theo như hợp đồng đã ký. Tồn tại trên đã vi phạm quy định bảo đảm thực hiện hợp đồng theo Luật Đấu thầu (tại khoản 4, Điều 66 Luật Đấu thầu).

Cửa khẩu Tà Nùng, 1 trong những cửa khẩu thuộc quản lý của Khu Kinh tế tỉnh Cao Bằng

Không có dự thảo hợp đồng gửi trước cho nhà thầu vi phạm quy định tại khoản 2, Điều 17 Thông tư số 58/2016/TT-BTC; Hợp đồng không có nội dung thời gian bảo hành hàng hóa (trong khi chứng thư thẩm định giá và biên bản thương thảo hợp đồng có ghi điều, khoản bảo hành 12 tháng theo quy định nhà sản xuất).

Trách nhiệm này thuộc Phòng Kế hoạch - Tổng hợp, lãnh đạo các đơn vị thuộc Ban và lãnh đạo Ban.

Bên cạnh đó còn những tồn tại về công khai, minh bạch tài chính, ngân sách nhà nước. Đáng lưu ý, trong thiếu chứng từ thủ tục tài chính như: báo giá, thẩm định giá, thanh lý hợp đồng ngay khi nghiệm thu hoàn thành công việc, không thực hiện bảo hành theo hợp đồng; thiếu hợp đồng thực hiện công việc; các chứng từ tiếp khách còn thiếu các tài liệu như kế hoạch công tác, lịch công tác của đoàn khách; chứng từ thanh toán công tác phí có Giấy đi đường ghi thiếu các thông tin làm căn cứ thanh toán, chứng từ sửa chữa trang thiết bị văn phòng còn thiếu phiếu đề xuất sửa chữa, người đề xuất không phải là người trực tiếp sử dụng thiết bị.. vi phạm các quy định về chứng từ kế toán... Trách nhiệm thuộc lãnh đạo các đơn vị thuộc Ban, phòng Kế hoạch - Tổng hợp và lãnh đạo Ban.

Đối với việc chấp hành các quy định về quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản, qua thanh tra còn có những thiếu sót nhất định, việc thực hiện thiếu khối lượng của các nhà thầu thi công dẫn đến việc thanh toán vượt khối lượng thực tế như: Công tác nghiệm thu thanh toán còn chưa chính xác giữa hợp đồng và thực tế thi công, một số khối lượng có sai sót trong hồ sơ thiết kế, dự thầu, hợp đồng chưa được chủ đầu tư chủ động phát hiện điều chỉnh giảm trong quá trình nghiệm thu thanh toán.

Tại dự án hệ thống đường giao thông chính và hạ tầng thiết yếu khác trong Khu kinh tế Cửa khẩu Trà Lĩnh, tỉnh Cao Bằng do Công ty Xây dựng Cao Hà và Công ty TNHH Xây dựng Cao Minh thực hiện thiếu khối lượng ở nhiều hạng mục.

Dự án cải tạo, nâng cấp đường vào mốc 854 (đoạn từ Bản Khoang vào mốc 854) xã Lý Quốc, huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng do liên danh Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Ngọc Trường và Công ty TNHH một thành viên 288 thực hiện thiếu khối lượng ở một số hạng mục…

Riêng gói thầu xây lắp Nhà máy Xử lý nước thải Khu công nghiệp Chu Trinh, TP Cao Bằng, việc quản lý vốn đã tạm ứng 17,178 tỷ đồng (từ tháng 12/2020, đến thời điểm thanh tra gói thầu chưa thực hiện) cho Công ty Cổ phần Sản xuất công nghiệp xây lắp 3 (phường Phố Cò, TP Sông Công, Thái Nguyên) để thi công xây dựng khó khăn và rủi ro khi kéo dài thời gian giải phóng mặt bằng công trình.

Đoàn thanh tra kiến nghị Trưởng ban BQLKKT Cao Bằng nghiêm túc kiểm điểm, đánh giá những tồn tại, hạn chế, quy rõ trách nhiệm và tùy theo mức độ vi phạm tiến hành xử lý theo quy định đối với tập thể, cá nhân để xảy ra tồn tại, sai phạm đã nêu trong kết luận thanh tra.

Chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị và các cá nhân có liên quan: Khắc phục tồn tại, hạn chế đã nêu trong kết luận thanh tra; căn cứ kết luận thanh tra tiến hành kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân đối với những tồn tại, hạn chế đã nêu trong kết luận thanh tra.

Để thực hiện, ông Nguyễn Kiên Cường - Trưởng ban BQLKKT Cao Bằng đã ban hành Kế hoạch số 2232 ngày 10/12/2021 và Báo cáo thực hiện Kết luận thanh tra số 2296 ngày 16/12/2021, trong đó nêu: “Qua xem xét mức độ vi phạm của các tập thể, cá nhân có liên quan, Trưởng Ban Quản lý đã yêu cầu các tập thể, cá nhân liên quan kiểm điểm rút kinh nghiệm và yêu cầu các phòng, đơn vị khẩn trương khắc phục sửa chữa những tồn tại, hạn chế…

Để tránh rủi ro cao nhất, hiệu quả nhất chủ đầu tư yêu cầu và thống thất với nhà thầu Công ty Cổ phần Sản xuất công nghiệp xây lắp 3 chuyển số tiền tạm ứng về thực hiện niêm phong tại tài khoản tạm giữ Ban Quản lý dự án đầu tư cho đến khi nhà thầu hoàn thành 80% khối lượng giá trị hợp đồng được nghiệm thu.”

T.B