Những năm gần đây, thị trường thực phẩm chức năng (TPCN) tại Việt Nam là mảnh đất màu mỡ để nhiều doanh nghiệp tập trung vào sản xuất - kinh doanh. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp phân phối TPCN có dấu hiệu làm ăn chụp giật, cố tình quảng cáo sai sự thật, quảng cáo thực phẩm như thần dược khiến nhiều người mua phải sản phẩm kém chất lượng, thậm chí độc hại cho sức khỏe, tiền mất tật mang.

Đặc biệt, bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp khiến nhu cầu về các loại thuốc chữa bệnh, thực phẩm bồi bổ sức khỏe… càng tăng cao. Đây là một trong những cơ hội để TPCN dễ dàng đến tay người tiêu dùng. Tuy nhiên, bên cạnh sản phẩm an toàn, có chất lượng, vẫn còn nhiều loại TPCN kém chất lượng, được quảng cáo có tác dụng như thuốc chữa bệnh trên các phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội… nhằm trà trộn, đánh lừa người tiêu dùng.

Chính việc quảng cáo quá mức và tần suất xuất hiện liên tục, cũng như sự lập lờ tên gọi, bao bì sản phẩm giữa TPCN và thuốc chữa bệnh đã tác động không nhỏ tới ý thức của người tiêu dùng khiến nhiều người hiểu lầm, sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn để mua TPCN sử dụng thường xuyên.

Nhiều bác sĩ tại Bệnh viện K cho biết, bệnh viện đã phải tiếp nhận khá nhiều trường hợp bệnh nhân bị ung thư tới khám ở giai đoạn cuối, khi khối u đã lớn và di căn nhiều nơi trong cơ thể. Mặc dù phát hiện bệnh sớm, nhưng không vào bệnh viện điều trị ngay mà sử dụng TPCN với kỳ vọng rằng các loại TPCN này có thể loại trừ, ngăn chặn sự phát triển của khối u.

Thậm chí, có người bệnh đang điều trị bằng thuốc tại bệnh viện nhưng khi nghe những quảng cáo “có cánh” đã bỏ thuốc quay sang dùng TPCN, làm mất đi cơ hội điều trị. Tại Trung tâm Dị ứng miễn dịch lâm sàng (Bệnh viện Bạch Mai) thường xuyên tiếp nhận điều trị bệnh nhân bị dị ứng TPCN do sử dụng tràn lan, thiếu sự chỉ dẫn cần thiết của thầy thuốc. Và điều đáng lo ngại, do rất nhiều TPCN đang được quảng cáo quá mức với công dụng như thần dược khiến cho nhiều người tiêu dùng cả tin, lầm tưởng và chịu cảnh “tiền mất, tật mang”.

Trụ sở Công ty Cổ phần dược phẩm Cysina. Ảnh: Hà My

Thời gian qua, tòa soạn Chất lượng Việt Nam (VietQ.vn) nhận được phản ánh của bạn đọc về sản phẩm TPCN King Fucoidan & Agaricus do Công ty Cổ phần dược phẩm Cysina phân phối quảng cáo với những nội dung sai sự thật, không đúng công dụng, chất lượng do cơ quan y tế cấp phép, có dấu hiệu lừa dối người tiêu dùng. 

Theo tìm hiểu của phóng viên, Công ty Cổ phần dược phẩm Cysina có địa chỉ tại số Nhà 16, Liền Kề 6A, Làng Việt Kiều Châu Âu (P. Mỗ Lao, Q.Hà Đông, Hà Nội). Doanh nghiệp này hoạt động từ năm 2017, người đại diện là bà Nguyễn Ngọc Linh.

Cụ thể, trên website https://www.fucoidan.vn/, sản phẩm King Fucoidan & Agaricus được quảng cáo có công dụng “phòng chống điều trị ung thư” và “có chức năng tăng cường miễn dịch, tăng khả năng đề kháng và trung hòa gốc tự do. Bên cạnh đó, nhờ vào cơ chế hoạt động Apoptosis giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả. Ngoài ra còn một số chức năng khác như ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung bướu, bảo vệ chức năng gan, tăng sức đề kháng và chống lão hóa”.

Sản phẩm King Fucoidan & Agaricus được quảng cáo "phòng chống điều trị ung thư".

Website này còn quảng cáo “có thể sử dụng King Fucoidan & Agaricus như một biện pháp để ngăn ngừa bệnh ung thư” và “King Fucoidan & Agaricus ngoài chức năng giúp ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, sản phẩm này dùng rất tốt cho người đang trong quá trình điều trị bệnh giúp tăng cường sức đề kháng, tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ chức năng gan”.

Những quảng cáo kể trên dễ khiến người tiêu dùng lầm tưởng sản phẩm King Fucoidan & Agaricus là một loại thuốc có khả năng điều trị bệnh ung thư. Trong khi đó, trên thực tế, theo cấp phép của Bộ Y tế, sản phẩm này chỉ là dòng TPCN hỗ trợ điều trị bệnh không có tác dụng điều trị hay thay thế thuốc chữa bệnh.

Dù chỉ là thực phẩm chức năng nhưng King Fucoidan & Agaricus lại được "hô biến" có công dụng giống với thuốc chữa bệnh, dễ khiến người tiêu dùng hiểu lầm.

Chưa dừng lại ở đó, một website khác là https://kingfucoidan.vn/ còn quảng cáo King Fucoidan & Agaricus “là thực phẩm chức năng đầu tiên nhập khẩu từ Nhật Bản có tác tác dụng hỗ trợ phòng và điều trị ung thư tại Việt Nam được Bộ Y tế cấp giấy phép lưu hành”. Tuy nhiên, trên thực tế, một sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe chỉ có khả năng hỗ trợ, chứ không có công dụng “điều trị” giống như thuốc chữa bệnh. 

Không chỉ quảng cáo sai sự thật, sai với công dụng, chất lượng thực sự đã được cấp phép bởi cơ quan y tế, có website còn có dấu hiệu “mượn danh” Bộ Y tế để quảng cáo cho sản phẩm. Cụ thể, website https://kingfucoidan.vn/ quảng cáo "sản phẩm đã được Bộ Y tế xác nhận phù hợp quy định hiện hành về chất lượng, vệ sinh, an toàn thực phẩm và được phép lưu hành. Đây là bản scan của giấy CHỨNG NHẬN TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM do Bộ Y tế cấp...".

King Fucoidan & Agaricus quảng cáo đã được Bộ Y tế cấp "chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm". Tuy nhiên, trên thực tế, Bộ Y tế hiện không cấp chứng nhận cho sản phẩm thực phẩm chức năng nào.

Tuy nhiên, trên thực tế, theo tìm hiểu của phóng viên, hiện Bộ Y tế không cấp bất cứ giấy tờ "chứng nhận" cho sản phẩm thực phẩm chức năng nào. Loại "chứng nhận" mà website nhắc tới thực tế chỉ là "Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm" mà Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cấp cho các doanh nghiệp, đơn vị chịu trách nhiệm công bố sản phẩm. Còn về chất lượng sản phẩm có tốt và đúng như doanh nghiệp tự công bố hay không thì phải qua quá trình hậu kiểm mới có thể xác định được.

Ngoài các website kể trên, một số trang Facebook cũng đang có nhiều nội dung quảng cáo “thổi phồng” chất lượng sản phẩm King Fucoidan & Agaricus như thuốc chữa bệnh. Thậm chí, có nơi còn khẳng định sản phẩm này có thể điều trị bệnh ung thư.

Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2/2/2018 hướng dẫn Luật An toàn thực phẩm quy định: “Thực phẩm bảo vệ sức khỏe (Health Supplement, Dietary Supplement) là những sản phẩm được dùng để bổ sung thêm vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm duy trì, tăng cường, cải thiện các chức năng của cơ thể con người, giảm nguy cơ mắc bệnh”.

Còn theo Mục b, Khoản 3 và Điều 3, Khoản 4, Nghị định số 181/2013/NĐ-CP Hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Quảng cáo 2012 thì các đơn vị phân phối, tiếp thị phải: b) Khuyến cáo sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Không được quảng cáo thực phẩm chức năng gây hiểu nhầm sản phẩm đó là thuốc.

PGS. TS Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm cho biết, việc lừa dối quảng cáo TPCN, thực phẩm bảo vệ sức khỏe có tác dụng như thuốc chữa bệnh là hành vi bất chấp luân thường đạo lý. Vì lợi nhuận mà họ sẵn sàng lừa dối, kể cả những người bệnh đang ở hoàn cảnh cực kỳ khó khăn.

Theo ông Phong, các sản phẩm bảo vệ sức khỏe, TPCN chỉ mang tính hỗ trợ. Vì thế, tất cả quảng cáo về công dụng thần kỳ, gây hiểu lầm là thuốc chữa bệnh đều là quảng cáo "nổ" vi phạm quy định. Với những trường hợp như vậy, Cục An toàn thực phẩm đăng tải thông tin công khai, khuyến cáo người tiêu dùng trong khi cơ quan chức năng đang xử lý, người dân không mua, sử dụng các sản phẩm quảng cáo sai sự thật.

Đặc biệt, các thông tin quảng cáo TPCN, thực phẩm bảo vệ sức khỏe trên mạng xã hội, cụ thể là Facebook hiện nay rất khó kiểm soát, Cục An toàn thực phẩm đã làm việc với cơ quan chức năng và cả Facebook để phối hợp giải quyết hành vi này một cách nghiêm khắc, dứt điểm.

Ông Phong cũng khuyến cáo, tất cả sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe quảng cáo trên mạng xã hội dùng thư tín bệnh nhân, hình ảnh cơ sở y tế, danh nghĩa cơ quan y tế, hình ảnh bác sĩ, có công dụng chữa bệnh nọ bệnh kia hoàn toàn sai sự thật, tuyệt đối không mua. Các sản phẩm quảng cáo tràn lan và "thổi phồng" như thuốc chữa bệnh hiện nay gồm: sản phẩm hỗ trợ điều trị ung thư, tai biến mạch máu não, bệnh thận, gan..., thậm chí quảng cáo phải dùng vài tháng mới thấy tác dụng, chính thời gian này đã cướp mất cơ hội được chữa bệnh kịp thời của bệnh nhân.

Theo tra cứu trên hệ thống của Bộ Công Thương, tên miền website kingfucoidan.vn được đăng ký bởi Công ty Cổ phần Dược phẩm Cysina.

Từ những phân tích trên, có thể thấy, việc quảng cáo sản phẩm King Fucoidan & Agaricus của Công ty Cổ phần dược phẩm Cysina đang có dấu hiệu vi phạm quy định về quảng cáo sản phẩm thực phẩm chức năng, dễ khiến người tiêu dùng lầm tưởng về công dụng, chất lượng thực sự của sản phẩm.

Đối với những thông tin phản ánh về việc quảng cáo sản phẩm King Fucoidan & Agaricus sai sự thật, không giống với nội dung công dụng đã được cấp phép bởi cơ quan y tế, dư luận không khỏi thắc mắc nếu chất lượng sản phẩm không đúng như quảng cáo, Công ty Cổ phần dược phẩm Cysina có chịu trách nhiệm? Vì sao các sản phẩm được cấp phép là thực phẩm chức năng nhưng lại được Công ty quảng cáo như thuốc chữa bệnh? Đây có phải là chiêu trò để công ty này thúc đẩy doanh số, trục lợi trên niềm tin của người tiêu dùng?

Về vấn đề này, đề nghị Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) vào cuộc xác minh, xử lý theo quy định của pháp luật, đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng.

Chất lượng Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin về sự việc !

Phong Lâm - Hà My