Căn cứ kết quả kiểm tra các dự án đầu tư sử dụng vốn đầu tư ngoài ngân sách, các dự án khu dân cư, khu đô thị trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên vào cuối năm 2021, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thái Nguyên đã kiến nghị UBND tỉnh Thái Nguyên thực hiện thu hồi 25 dự án.
Nguyên nhân là do chậm tiến độ nhiều năm, chưa có hoặc chưa hoàn thiện các thủ tục về xây dựng, đất đai, môi trường, nhà đầu tư không tích cực trong phối hợp bồi thường giải phóng mặt bằng, thực hiện các thủ tục chuẩn bị đầu tư và đầu tư...
Trong danh sách các dự án bị kiến nghị thu hồi có nhiều dự án chậm tiến độ kéo dài như: Dự án Nhà máy cơ khí đúc Hoàng Long tại Cụm công nghiệp Cao Ngạn, thành phố Thái Nguyên của Công ty cổ phần tư vấn và sản xuất công nghiệp Hoàng Long với tổng vốn đầu 23,5 tỷ đồng (được cấp giấy chứng nhận đầu tư từ tháng 5/2011); Dự án Khu đô thị Royal Eco City của Công ty cổ phần du lịch thương maị và đầu tư Bắc Thăng Long tại phường Gia Sàng, thành phố Thái Nguyên với tổng đăng ký đầu tư 388 tỷ đồng (chậm tiến độ hơn 11 năm kể từ ngày được cấp chứng nhận đầu tư); dự án Nhà máy luyện gang Anh Thắng tại xã Nam Hòa, huyện Đồng Hỷ do Công ty TNHH một thành viên khoáng sản và bất động sản Anh Thắng làm chủ đầu tư với tổng vốn đầu tư 140 tỷ đồng (được cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu vào tháng 2/2008 nhưng đến thời điểm kiểm tra đã chậm tiến độ 11 năm, vi phạm quy định của Luật đầu tư 2020)...
Các tổ kiểm tra còn kiến nghị thực hiện thanh tra toàn diện một số dự án có nhiều sai phạm như: Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng Khu công nghiệp Trung Thành của Công ty TNHH Đầu tư phát triển hạ tầng Lệ Trạch do dự án chưa được đầu tư khu xử lý nước thải, quan trắc định kỳ nhưng đã có 7 dự án đang hoạt động tại khu công nghiệp này, các hoạt động đầu tư xây dựng của dự án thứ cấp không được kiểm soát, vi phạm quy định về quản lý xây dựng; Dự án xây dựng khu nhà ở xã hội Quyết Thắng, thành phố Thái Nguyên của Công ty cổ phần đầu tư thương mại và du lịch Anh Hiếu vì đến thời điểm hiện tại, dự án chưa hoàn thành, chưa thực hiện các thủ tục về đất đai theo quy định, chậm tiến độ 6 năm...
Sau khi hoàn thành việc kiểm tra, cùng với việc đề xuất thu hồi các dự án đầu tư chậm tiến độ, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã đề nghị UBND tỉnh cho điều chỉnh để tiếp tục thực hiện 58 dự án do nhà đầu tư các dự án này đã chủ động, tích cực trong thực hiện các thủ tục về đầu tư, đất đai, xây dựng, môi trường...
Một số dự án chưa được giao toàn bộ diện tích đất theo quy hoạch, theo quy mô diện tích của Giấy chứng nhận đầu tư, lý do chủ yếu do khó khăn, vướng mắc trong quá trình bồi thường, giải phóng mặt bằng và thu hồi đất để giao cho nhà đầu tư nhưng với phần diện tích được giao các nhà đầu tư đã triển khai xây dựng các công trình, hạng mục công trình của dự án để đưa dự án vào sản xuất, kinh doanh...
Trong thời gian tới, các tổ kiểm tra tiếp tục hoàn thiện báo cáo kết quả kiểm tra từng dự án; trong đó đánh giá rõ kết quả, tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, trách nhiệm; đề xuất xử lý những vi phạm đối với các dự án có sai phạm theo quy định của pháp luật...
Trong những năm qua, Thái Nguyên đã thu hút được nhiều nhà đầu tư có năng lực triển khai các dự án lớn trên địa bàn. Tuy nhiên, việc triển khai một số dự án, đặc biệt là dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách đã xuất hiện một số hạn chế, bất cập.
Từ tháng 5/2011, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành quyết định kiểm tra các dự án đầu tư sử dụng vốn đầu tư ngoài ngân sách, các dự án khu dân cư, khu đô thị trên địa bàn.
Trên cơ sở quyết định này tỉnh Thái Nguyên đã thành lập 4 tổ kiểm tra, tiến hành kiểm tra 116 dự án đầu tư sử dụng vốn đầu tư ngoài ngân sách, trong đó có 14 dự án khu dân cư, khu đô thị; 6 dự án nhà ở, 89 dự án sản xuất kinh doanh; 7 dự án khu công nghiệp, cụm công nghiệp.
UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành quyết định thu hồi, huỷ bỏ hiệu lực chủ trương đầu tư, chấm dứt hoạt động dự án 23 dự án chậm tiến độ kéo dài, nhà đầu tư chưa thực hiện hoặc chưa hoàn tất các thủ tục về xây dựng, đất đai, môi trường, tài chính, thuế... có liên quan đến dự án, nhà đầu tư không có nhu cầu và không có khả năng tiếp tục thực hiện dự án.
Trước ngày 1-1-2021, khi Luật Đầu tư 2020 chưa có hiệu lực thi hành, các dự án có sử dụng đất đều phải tuân thủ theo Luật Đầu tư 2014 và Luật Đất đai 2013. Trong khi cùng nội dung liên quan đến thu hồi dự án, 2 văn bản luật này có phần chưa thống nhất với nhau, dẫn đến cơ quan chức năng gặp khó khi thực hiện.
Điều 48 Luật Đầu tư 2014 quy định, sau 12 tháng nhà đầu tư không thực hiện, hoặc không có khả năng thực hiện dự án theo tiến độ đăng ký với cơ quan đăng ký đầu tư, và không thuộc trường hợp được giãn tiến độ thực hiện theo Điều 46, dự án này bị thu hồi và chấm dứt hoạt động.
Thế nhưng, do liên quan đến quyền sử dụng đất trước đó chủ đầu tư đã được giao, thuê nên phải chịu sự điều chỉnh của Luật Đất đai 2013. Điều 64 của luật này lại quy định nếu chủ đầu tư không đưa đất vào sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục kể từ lúc được giao đất, cho thuê đất, được gia hạn sử dụng thêm 24 tháng.
Lúc này chủ đầu tư phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án.
Như vậy, cơ quan cấp phép giấy chứng nhận đầu tư không thể tự ý tiến hành thu hồi giấy phép đã cấp, cho dù chủ đầu tư đã vi phạm tiến độ thực hiện dự án. Đây là bất cập điển hình khiến các cơ quan chức năng gặp khó trong việc xử lý.
Thế nhưng, sau ngày 1-1-2021, vấn đề xung đột về luật pháp đã không còn, khi Luật Đầu tư 2020 có hiệu lực. Tại Điểm D Khoản 2 Điều 48, quy định việc thu hồi dự án lúc này sẽ theo quy định của việc vi phạm Luật Đất đai. Như vậy, sẽ quay về Điều 64 của Luật Đất đai 2013 để làm cơ sở thu hồi dự án.
Về bản chất, dự án chậm tiến độ, không có khả năng thực hiện xuất phát từ nhiều lý do, trong đó lý do chính nằm ở năng lực tài chính của chủ đầu tư, vào nhu cầu thị trường của sản phẩm chủ đầu tư mong muốn và hướng đến.
Việc vướng cơ chế về hành lang pháp lý chỉ là vấn đề nhỏ trong việc này. Bởi đến nay nếu áp dụng tất cả quy định đã và đang có, việc thu hồi dự án sẽ không khó. Vì có rất nhiều dự án đã treo hơn 10 năm vẫn đủ cơ sở để thu hồi.
|
T.K