Kết luận chỉ rõ, giai đoạn 2015-2019, Viện Hàn lâm thực hiện chưa tốt công tác quản lý tài chính, tài sản, thực hiện các dự án và tổ chức nghiên cứu khoa học, để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm. Trước năm 2017, công tác đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ còn nhiều khuyết điểm, sai phạm (từ năm 2017 đến nay đã cơ bản được khắc phục).
Các đơn vị trực thuộc thực hiện chưa đúng, đầy đủ các quy chế, quy định của Nhà nước; công tác quản lý tài sản công, thực hiện các dự án, đặc biệt việc cho thuê trụ sở, nhà, đất vi phạm các quy định của pháp luật trong thời gian dài không được chấn chỉnh; việc thực hiện và đánh giá, nghiệm thu các đề tài còn mang tính hình thức, chất lượng chưa cao; có việc còn làm lãng phí ngân sách nhà nước (NSNN).
Trước năm 2017, Viện Hàn lâm lập dự toán thu, nộp NSNN hàng năm, trong đó số liệu của năm lập dự toán thấp hơn ước thực hiện của năm trước, dự toán không bao quát hết các nguồn thu tại một số đơn vị có nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp theo quy định.
Theo đó, không lập danh mục dự toán cụ thể cho từng đơn vị; không căn cứ tình hình thực tế của các đơn vị cấp dưới để xây dựng dự toán theo Quy chế quản lý tài chính của Viện Hàn lâm. Không ban hành định mức phân bổ dự toán chi ngân sách cho các đơn vị trực thuộc theo quy định.
Viện Hàn lâm giao dự toán hàng năm cho các đơn vị trực thuộc còn điều chỉnh bổ sung nhiều lần trong năm, giao dự toán còn chậm gây khó khăn cho đơn vị; có trường hợp giao bổ sung dự toán khi chưa thực hiện quyết toán hợp đồng, giao dự toán trước kinh phí của năm sau.
Qua thanh tra, thấy được việc Viện Hàn lâm giao dự toán về Văn phòng Viện Hàn lâm mang tính dự phòng không đúng quy định của Luật NSNN. Giao dự toán hoạt động khoa học chung, có nội dung chưa có trong quy định của Nhà nước, tống số tiền gần 6 tỷ đồng.
12 đơn vị trực thuộc chưa sửa đổi, bổ sung quy chế chi tiêu nội bộ theo quy định của Bộ Tài chính; một số nội dung trái quy định của Luật NSNN; không công khai dự toán và quyết toán ngân sách hàng năm theo hướng dẫn của Bộ Tài chính…
Việc quản lý tài chính tại Viện Hàn lâm và một số đơn vị trực thuộc còn nhiều khuyết điểm, vi phạm, chi phụ cấp cho một số chức danh, chi phụ cấp cán bộ công tác địa phương không đúng quy định số tiền trên 750 triệu đồng; sử dụng ngân sách nhà nước chi tiền lương cho hợp đồng ngoài biên chế trên 1,2 tỷ đồng; không trích quỹ dự phòng, trích lập quỹ phát triển, hạch toán lãi ngân hàng không đúng quy định; kê khai thiếu số tiền thuế phải nộp gần 2 tỷ đồng…
Trong giai đoạn 2015-2019, Viện Hàn lâm chậm ban hành Quy chế quản lý và sử dụng tài sản công; không phê duyệt Quy chế phối kết hợp sử dụng chung trụ sở làm việc…, dẫn đến các đơn vị trực thuộc thực hiện không đầy đủ các quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
Một số đơn vị như Văn phòng Viện Hàn lâm, Bảo tàng Dân tộc, Nhà xuất bản KHXH, Viện KHXH vùng Trung bộ…, sai phạm như: tuỳ tiện cho doanh nghiệp sử dụng đất công không có hợp đồng; cho thuê cơ sở nhà, đất và liên kết, liên doanh trong thời gian dài nhưng không lập Đề án sử dụng tài sản công vào mục đích kinh doanh, cho thuê; không tổ chức đấu giá, không thực hiện trích khấu hao tài sản; không thông báo giá cho thuê; một số cơ sở nhà đất có tranh chấp chưa được giải quyết…
Trách nhiệm của những vi phạm, khuyết điểm trên thuộc lãnh đạo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phụ trách công tác tài chính, quản lý tài sản công; Ban Kế hoạch – Tài chính và lãnh đạo các đơn vị trực thuộc liên quan thời kỳ 2015-2019.
Giai đoạn 2015-2017, việc đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ của Học viện Khoa học xã hội (thuộc Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) còn nhiều hạn chế, khuyết điểm trong quy trình tuyển sinh, chương trình và quản lý đào tạo.
    |
 |
| Học viện Khoa học xã hội. |
Quy trình đào tạo thạc sĩ của Học viện này thiếu quy định chi tiết về đối tượng, điều kiện dự thi, bảo vệ luận văn, thâm niên công tác; thiếu quy định về trình độ ngoại ngữ trước khi bảo vệ luận văn.
Quy chế tuyển sinh và đào tạo tiến sĩ thiếu quy định về kinh nghiệm quản lý và thâm niên công tác theo yêu cầu của từng ngành đào tạo, không quy định cụ thể về thời gian làm việc chuyên môn.
Chương trình đào tạo thạc sĩ của Học viện Khoa học xã hội thiếu nội dung về chuẩn đầu ra của từng chuyên ngành. Có trường hợp giảng viên hướng dẫn vượt số học viên cùng thời gian, học viên đăng ký ngành này nhưng được cấp bằng của ngành khác.
Một số trường hợp giảng viên bị phát hiện không đủ điều kiện tham gia hội đồng chấm luận văn thạc sĩ; sổ cấp phát văn bằng còn tẩy xóa, sửa chữa, thiếu thông tin về nghiên cứu sinh.
Ngoài những sai phạm về đào tạo, Thanh tra Chính phủ còn xác định Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam ban hành các quy chế quản lý khoa học nhưng nội dung còn bất cập. Việc này dẫn đến việc các đơn vị cấp dưới không tiếp thu kịp thời, khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ.
Có ba đề tài, nhiệm vụ không có đóng góp về khoa học cho xã hội; 37 đề tài, nhiệm vụ cấp bộ do văn phòng chủ trì chưa được nghiệm thu cấp cơ sở trước khi nghiệm thu cấp bộ; 18 đề tài, nhiệm vụ cấp bộ nhưng không nghiệm thu cấp bộ...
Thanh tra Chính phủ yêu cầu Viện Hàn lâm chấm dứt việc giao dự toán các nội dung chưa có trong quy định của Nhà nước. Thu hồi số tiền gần 6 tỷ đồng của 10 đơn vị trực thuộc đã chi không có trong quy định; số tiền trên 750 triệu đồng chi phụ cấp, số tiền trên 1,2 tỷ đồng chi lương lao động hợp đồng của Học viện Khoa học xã hội; số tiền 655 triệu đồng chi trả lương của Viện Kinh tế; số tiền đã chi cho 7 nhiệm vụ thuộc chức năng, nhiệm vụ thường xuyên được phê duyệt dưới dạng đề tài khoa học; số tiền đã chi cho Hội đồng nghiệm thu cấp cơ sở của 37 đề tài cấp Bộ, do chưa tổ chức nghiệm thu nhưng vẫn thanh toán…
Chấm dứt việc cho thuê tài sản công không đúng quy định; giải quyết dứt điểm các cơ sở nhà, đất có tranh chấp. Đối với 8 cơ sở nhà, đất không sử dụng và sử dụng không hiệu quả, xử lý đúng quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
Đồng thời, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể lãnh đạo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam qua các thời kỳ trong giai đoạn 2015-2019; yêu cầu Học viện Khoa học xã hội bổ sung đầy đủ quy trình đào tạo; kiểm tra, làm rõ những trường hợp tẩy xóa, sửa chữa trên sổ cấp phát văn bằng, xử lý theo quy định nếu có sai phạm…
A.K